Şirketler Muhasebesinin I.dersinde Şirket'in tanımı, Şirketlerin ortak özellikleri, şirketlerin sınıflandırılması, şirketlerin özellikleri,şahıs şirketlerinin özellikleri, sermaye şirketlerinin özellikleri ve şahış şirketlerinden Kollektif şirketin tanıtımı ve kurulum sürecine ilişkin muhasebe kayıt örneğini bulabilirsiniz.
ŞİRKET NEDİR?
Kişilerin sermaye, emek ve bilgilerini kâr amacıyla bir araya getirerek oluşturdukları ekonomik ve teknik kuruluşlara ŞİRKET denir.
Şirketlerin Ortak Özellikleri:
-Ortak sayısı en az iki kişi olmalıdır.
-Ortak bir amaç için kurulmalıdır.
-Ortak amaca ulaşmak için sözleşme yapılmalıdır.
-Söz konusu amaca ulaşmak için para, mal, emek, ticari itibar sermaye olarak konulmalıdır.
ŞİRKETLERİN SINIFLANDIRILMASI
1) Ticaret Şirketleri
A) Şahıs Şirketleri
-Kollektif Şirketler
-Adi Komandit Şirketler
B) Sermaye Şirketleri
-Anonim Şirketler
-Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirketler
-Limitet Şirketler
2) Diğer Şirketler
- Kooperatifler
- Adi Şirketler
ŞİRKETLERİN ÖZELLİKLKERİ
ŞAHIS ŞİRKETLERİNİN ÖZELLİKLERİ
1) Ortakları gerçek kişilerdir.
2) Ortakları sınırsız sorumlu olup şirketin borçlarından dolayı tüm varlıklarıyla sorumludurlar.
3) Kişisel emek ve ticari itibar sermaye olarak konulabilir (Komanditer ortak dışında).
4) Şirket sözleşmeleri ancak ortakların oybirliğiyle değişebilir.
5) Yalnız ticari işletme işletmek amacıyla kurulabilir.
6) Sermaye paylara bölünmemiştir.
7) Her ortağın yönetim temsil ve denetim hakkı vardır.
8) Her ortağın eşit oy hakkı vardır.
9) Şirket vergi mükellefi değildir. Şirketin ortakları gelir vergisi mükellefidir.
10) T.T.K. hükümlerine göre yedek akçe ayırmak zorunda değillerdir.
11) Ticaret unvanında ortaklardan en az birinin adının yer alması zorunludur.
12) Yalnız tescil ve ilanla kurulurlar.
SERMAYE ŞİRKETLERİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ
1) Ortakları gerçek ve tüzel kişi olabilirler.
2) Ortakların sorumluluğu sadece şirkete koymayı taahhüt ettikleri sermaye ile sınırlandırılmıştır.
3) Kişisel emek ve ticari itibar sermaye olarak konulamaz.
4) Şirket sözleşmesi oy çokluğu ile değiştirilebilir.
5) Her türlü iktisadi amaç ve konu için kurulabilir.
6) Sermaye paylara bölünmüştür.
7) Yönetim temsil ve denetim yetkilileri şirketin belirli organlarına aittir.
8) Oy hakkı, ortağın şirketteki sermaye payı ile orantılıdır.
9) Şirket kurumlar vergisi mükellefidir.
10) T.T.K. hükümleri uyarınca yedek akçe ayırmak zorundadırlar (Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket dışında).
11) Ticaret unvanında ortaklardan birinin adının yer alması zorunlu değildir.
12) Ticaret Bakanlığı’nın izni alındıktan sonra tescil ve ilanla kurulurlar ( Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket dışında ).
KOLLEKTİF ŞİRKETLER
Ticari bir işletmeyi bir ticaret unvanı altında işletmek amacıyla gerçek kişiler arasında kurulan ve ortakların sorumluluğu şirketin borçlarına karşı sınırlandırılmamış olan şirkete Kollektif Şirket denir.
KOLLEKTİF ŞİRKETLERİN ÖZELLİKLERİ
- ANA SÖZLEŞME HAZIRLANMASI
Kollektif Şirketin yazılı sözleşmesinde aşağıdaki hususların bulunması zorunludur;
1- Ortakların ad ve soyadlarıyla, ikametgahları ve tabiiyetleri,
2- Şirketin kollektif şirket olduğu,
3 -Şirketin ticaret unvanı ve merkezi,
4- Şirketin faaliyet konusu,
5-Şirketin sermayesi ve her ortağın sermaye payı ile bu payların ne zaman ve nasıl ödeneceği,
6- Şirketi temsile yetkili olanların ad ve soyadları; bunların yalnız başına mı yoksa birlikte mi imza koymaya yetkili oldukları belirtilir.
Kollektif Şirketlerin kuruluşunda ticaret siciline bir dilekçe ile başvurulur. Bu dilekçeye aşağıdaki belgeler eklenir:
1- İki adet şirket sözleşmesi,
2- Ticaret durum tasdiknamesi,
3- Ortakların nüfus cüzdan suretleri,
4- Ortakların imza sirküleri,
5- Ortakların medeni hakları kullanma ehliyetine ilişkin belgelerden oluşur.
T.T.K. ve Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre tutulması gereken defterler şunlardır; günlük kasa defteri, yevmiye defteri, büyük defter, envanter defteri ve kambiyo senetleri defteridir.
Kollektif şirketin kuruluşu iki aşamada oluşmaktadır;
1- Ortakların sermaye taahhüdünde bulunmaları,
2- Ortakların sermaye taahhüdünü yerine getirmeleri.
KOLLEKTİF ŞİRKET KURULUŞU MUHASEBE UYGULAMASI
- Örnek: Ali AK ve Ortakları bir Kollektif Şirketler kurmaya karar veriyorlar. Şirketin kuruluşuyla ilgili bütün işlemleri tamamlayıp şirketi tescil ve ilan ederek işlemlere başlıyorlar. Ortak Ali Ak 24.000 TL. nakit, 4.000 TL.’lık hisse senedi, 20.000 TL.’lık ticari mal, 2.000 TL.’lık bono, ortak Hasan Öztürk 30.000 TL. nakit, 8.500.TL. demirbaş, 6.500 TL. alacak senedi, 5.000 TL. bono.
Ortaklar Taahüdlerini yerine getirmişler, bunlara ait yevmiye kayıtları ve Ali Ak ve Ortakları
Kollektif Şirketinin açılış bilançosunu düzenleyelim.
- Sermaye Taahhüt kaydı;
|
501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE
|
50.000
|
|
|
500 SERMAYE
|
|
50.000
|
- Ortak Ali Ak’ın sermaye taahhüdünü yerine getirmesi;
|
100 KASA
|
24.000
|
|
|
110 HİSSE SENTLERİ
|
4.000
|
|
|
111 ÖZEL KES.TAHV.SEN.VE BONO.
|
2.000
|
|
|
153 TİCARİ MALLAR
|
20.000
|
|
|
501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE
|
|
50.000
|
- Ortak Hasan Öztürkün sermaye taahhüdünü yerine getirmesi yevmiye kaydı;
|
100 KASA
|
30.000
|
|
|
111 ÖZEL KES.TAH.SEN.VE BONO.
|
5.000
|
|
|
121 ALACAK SENETLERİ
|
6.500
|
|
|
255 DEMİRBAŞLAR
|
8.500
|
|
|
501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE
|
|
50.000
|
Kollektif şirketin Açılış Bilançosuda aşağıdaki şekilde oluşmuş olur.
|
.......................... KOLLEKTİF ŞİRKETİ ..../..../20..... TARİHLİ
|
|
|
|
BORÇ
|
AÇILIŞ BİLANÇOSU
|
ALACAK
|
|
KASA HESABI
|
54.000
|
SERMAYE
|
100.000
|
|
HİSSE SENTLERİ
|
4.000
|
|
|
|
ÖZEL KES.TAHV.SNT.VE BON.
|
7.000
|
|
|
|
ALACAK SENETLERİ
|
6.500
|
|
|
|
TİCARİ MALLAR
|
20.000
|
|
|
|
DEMİRBAŞLAR
|
8.500
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
GENEL TOPLAM
|
100.000
|
GENEL TOPLAM
|
100.000
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Sözleşmenin yazılı olarak hazırlanması gerekir. Kollektif Şirketler ticaret sicili gazetesinde ilan edildiği tarihte kurulmuş olur.
1) Kollektif Şirketler Ticari bir işletmeyi işletmek amacıyla kurulurlar.
2) Kollektif Şirketlerin bir ticaret unvanı olmalıdır (Ortaklardan en az birinin adı, soyadı ve şirket türünü gösterir şekilde olmalıdır).
3) En az iki gerçek kişinin ortaklığı ile kurulur.
4) Ortakları şirketin borç ve taahhütlerinden bütün mal varlığıyla sorumludurlar.
5) Şirket tüzel kişiliğe sahiptir.
KOLLEKTİF ŞİRKETLERİN KURULUŞ SÜRECİ
En az iki gerçek kişinin bir araya gelerek şirket sözleşmesinin hazırlanması ve sözleşmenin (Ticaret Sicili Gazetesi’nde) tescil ve ilanı ile resmi nitelik kazanır. Şirket sözleşmesinde ortakların adı, soyadı, ikamet ve uyrukları, şirketin kollektif olduğu, şirketin ticaret unvanı ve merkezi, ortaklığın konusu, ne kadar sermaye koydukları, temsil yetkisi.
Ayrıca ortaklar Ticaret Kanununun emredici hükümlerine aykırı olmamak şartıyla şirket sözleşmesine diledikleri kayıtları, açıklamaları koyabilirler.
Şirket kurulduktan sonra şu kuruluşlara da bildirimde bulunmak zorundadır; Vergi Dairesi, S.S.K., Bölge Çalışma Müdürlüğü, Bağ-Kur, Ticaret Odası, Belediye.Ayrıca her ortağın vergi dairesine bildirimde bulunması gerekir.
