Uygulama: X AŞ’ nin faaliyetleri aşağıdaki gibidir.
1) X AŞ Belçika’da yerleşik bir firmaya 50.000 Euro’luk ürünü, 1 Aralık günü 31 Mart vadeli poliçe (senet) karşılığı ihraç etmiştir. Fiili ihracatın gerçekleştiği gün 1 Euro=1,90 TL’dir.
2) Dönem sonunda X AŞ portföyündeki senetlere iç ıskonto esasına göre reeskont hesaplamıştır. Bilanço gününde 1 Euro= 1,95 TL, LİBOR %3 dır.
İstenilen: Doğu AŞ’nin;
1) Ürün ihracında yapması gereken muhasebe kayıtlarını düzenleyiniz.
2) Değerleme kayıtlarını düzenleyiniz.
3) Dönem sonunda reeskont hesaplayarak reeskont kayıtlarını düzenleyiniz.
4) İzleyen dönemin başında reeskont hesaplanan senetlerle ilgili yapılması gereken kayıtları düzenleyiniz.
Çözüm:
1) X AŞ 1 Aralıkta 50.000 Euro’luk bir ürünü 31 Mart vadeli fatura ile senet karşılığı ihraç kaydı.
|
121 ALACAK SENET.
|
95.000
|
|
|
601 YURTDIŞI SATIŞLAR
|
|
95.000
|
2) X AŞ’nin Alacak Senetlerini 1 Euro=1,95 TL üzerinden değerleme kaydı
|
121 ALACAK SENET.
|
2.500
|
|
|
601 YURTDIŞI SATIŞLAR
|
|
2.500
|
(1,95-1,90=0,05*50.000=2.500 )
121 ALACAK SENETLERİ’ nin iç iskonto yöntemine göre reeskot hesapları şöyledir.
VADE = 90 gün
LİBOR=%3
|
50.000 x 0.3 x 90
|
|
365x100+(0.3x90)
|
|
13.500.000
|
|
|
36.770
|
|
= 367.15 Euro 367,15 € x 1,95
= 715,94 TL
3) Hesaplanan reeskontun muhasebe kaydı ise şöyledir
|
657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ
|
715
|
|
|
122 ALACAK SENET.REESKONTU
|
|
715
|
4) X AŞ’nin 01/10/20.. tarihinde yapması gereken muhasebe kayıtları şunlardır.
|
122 ALACAK SENET.REESKONTU
|
715
|
|
|
647 REESKONT FAİZ GELİRİ
|
|
715
|
126 VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR HESABI
Niteliği: İşletmenin üçüncü kişi ya da kuruluşlara karşı bir işin yapılmasının istenilmesi veya bir sözleşmenin ya da diğer işlemlerin karşılığı olarak geri alınmak üzere verilen depozito ve teminat niteliğindeki kıymetlerin takip edildiği hesaptır. 126 kodlu hesaba bir yıl içinde geri alınacağı ön görülen depozito ve teminatlar kaydedilir. Uzun süreli olarak verilenler 226 VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR hesabında takip edilir. Geri alınmak üzere verildiği için bu hesapta KDV hesaplanmaz.
İşleyişi: Depozito ve teminat verildiği zaman hesaba borç, geri alındığında veya borç mahsup edildiğinde alacak kaydedilir.
Uygulama: X AŞ’nin faaliyetleri şöyledir:
1) X AŞ İtalya Devleti’nin açmış olduğu 100 kilometrelik yol ihalesine katılabilmek için ön koşul olan 120.000 Euro’luk teminatı şartnamede belirtilen bankaya 01/10/20… tarihinde 1Euro=1,95 TL kuru üzerinden yatırmıştır.
2) X AŞ ihaleyi kaybetmiştir. İtalya Devleti bu teminatı 01/11/20… tarihinde işletmenin T. İş Bankası’nda bulunan döviz tevdiat hesabına iade ettiğini bankanın gönderdiği ekstradan anlaşılmıştır. (1 Euro =1,90 TL )
İstenilenler: X AŞ’nin;
1) Teminatı verdiği zaman,
2) Teminatın geri alındığı zaman, yapılması gereken yevmiye kaydını düzenleyiniz.
1) Tan AŞ’nin ihaleye katılmak için 01/10/20… tarihinde şartname gereği 120.000 Euro’yu bankaya yatırdığı zaman yapması gereken kayıt şöyledir.
|
126 VERİLEN DEPOZİTO VE TEM.
|
234.000
|
|
|
100 KASA
|
|
234.000
|
2) Teminatın geri alındığı zaman yapılması gereken yevmiye kaydı şu şekildedir
|
102 BANKALAR
|
228.000
|
|
|
656 KAMBİYO ZARAR.
|
6.000
|
|
|
126 VERİLEN DEPO.VE TEM.
|
|
234.000
|
(1,95*120.000=234.000 )
127 DİĞER TİCARİ ALACAKLAR HESABI
Niteliği: İşletmenin ticari faaliyetleri sonucu ortaya çıkan 120, 121 ve 126 kodlu hesapların kapsamına girmeyen alacakların izlendiği hesaplardır. Kredi kartından alacaklar, tahsili gecikmiş alacaklar, ileri tarihli çekler, komisyonculardan alacaklar bu hesapta izlenir.
İşleyişi: Tanımda belirtilen alacaklar oluştuğunda bu hesaba borç kaydedilir, tahsil veya mahsup işlemi gerçekleştiğinde hesap alacalandırılır.
Uygulama: X Ticaret AŞ 500.- TL tutarında (% 8 KDV hariç) kitap satışı yapmış işletme tahsilatı kredi kartı ile yapmıştır.
|
127 DİĞER TİCARİ ALAC.
|
540
|
|
|
600 YURTİÇİ SATIŞLAR
|
|
500
|
|
391 HES KDV
|
|
40
|
128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR HS.
Niteliği:Şüpheli alacaklar hesabı, ödeme süresi geçmiş, bu sebeple vadesi birkaç kez uzatılmış yazı ile birkaç kez istenmiş veya protesto çekilmiş ya da dava veya icra safhasına sevk edilmiş senetli ve senetsiz alacakları kapsar.
İşleyişi: Tahsili şüpheli hale gelmiş olan alacak bu hesaba borç kaydedilerek normal alacaklardan (120,121,126 veya127 den) çıkartılır. Alacağın tahsil edilemeyeceğinin kesinleşmesi veya tahsil edilmesi durumunda bu hesaba alacak kaydedilir.
Uygulama: X Dış Ticaret AŞ’nin faaliyetleri aşağıdaki gibidir.
1) Belçika’da yerleşik bir firmaya senet karşılığı (poliçe ile) 200.000 Euro tutarında 01/11/20.. vadeli beyaz eşya ihracatını 01/10/20.. tarihinde fiili olarak gerçekleştirmiştir. (1 Euro = 1,98 TL)
2) X Dış Ticaret AŞ’nin 01/11/20.. vadeli senetli alacağı, borçlusu tarafından ödenmemiştir. Bunun üzerine idari takibe başlamış ve borçluya protesto çekmiştir. (1 Euro=1.98 TL)
3) Bahsi geçen 200.000 Euro’luk senet protesto çekilmesine rağmen ödenmemiştir. Senet kanuni takip için 15/11/20.. tarihinde avukata teslim edilmiştir. (1 Euro= 2,00.- TL)
4) 16.11.20.. tarihinde senet için icra takibi başlatılmıştır. (1 Euro=2,00 TL)
5) X AŞ 31/12/20.. tarihinde dava safhasında olan henüz tahsil edilmemiş alacakları için karşılık ayırmaya karar vermiştir. (1 Euro=2,00 TL)
6) X Dış Tic. AŞ karşılık ayırdığı 200.000 Euro’luk alacağını 10/01/20.. tarihinde 1 Euro = 2,05 TL kuru üzerinden tahsil etmiştir.
İstenen: X Dış Ticaret AŞ’nin muhasebe kayıtlarını düzenleyiniz.
- X Dış Ticaret AŞ Belçika’ya 200.000 Euro’luk beyaz eşya ihracatı kaydı aşağıdaki gibidir.
|
121 ALACAK SENET.
|
396.000
|
|
|
601 YURTDIŞI SATIŞLAR
|
|
396.000
|
(1,98*200.000 =396.000 )
2.X AŞ’nin 200.000 Euro’luk senedi vadesinde tahsil edememiş bunun üzerine idari takibe geçmiştir.
|
127 DİĞER TİCARİ ALAC.
|
396.000
|
|
|
121 ALACAK SENET.
|
|
396.000
|
3.Protesto çekilmesine rağmen senedin ödenmemesi üzerine alacak senedi kanuni takip için avukata teslim edilmesi kaydı.
|
127 DİĞER TİC.ALAC.
|
400.000
|
|
|
127 DİĞER TİC.ALAC.
|
|
396.000
|
|
601 YURT DIŞI SATIŞLAR
|
|
4.000
|
4.X AŞ’nin vekili 16/11/20.. tarihinde senet için icra takibine başladığı bildirilmiştir. (1 Euro=2,00 TL)
|
128 ŞÜPHELİ TİC.ALAC.
|
400.000
|
|
|
127 DİĞER TİC.ALAC.
|
|
400.000
|
(2,00*200.000=400.000 )
5.X Dış Tic. AŞ 31/12/20.. tarihinde şüpheli durumdaki alacakların tamamı için karşılık ayrılmasına karar verilmiştir.
|
654 KARŞILIK GİDERLERİ
|
400.000
|
|
|
129 ŞÜPHELİ TİC.ALAC.
|
|
400.000
|
6.X Dış Tic. AŞ’nin karşılık ayırdığı şüpheli ticari alacakları 10/01/20.. tarihinde 1 Euro = 2,05 TL kuru üzerinden tahsil edilmiştir.
|
100 KASA
|
410.000
|
|
|
129 ŞÜPHELİ TİC.ALAC. KARŞ.
|
400.000
|
|
|
644 KONUSU KALMAYAN KARŞ.
|
|
400.000
|
|
128 ŞÜPHELİ TİC.ALAC.
|
|
400.000
|
|
100 KASA
|
|
10.000
|
DEĞERSİZ ALACAKLAR
Artık tahsiline imkân kalmayan alacaklara değersiz alacaklar denir. Alacakların değersiz durumuna düştükleri anda zarar kaydedilerek yok edilmelidir.Bir alacağın değersiz alacak sayılabilmesi için;
a) Kazâi bir hükme göre tahsil kabiliyetini kaybetmiş olmalıdır.
Kazâi hüküm: Alacak hakkında kanun yollarına başvurmuş icra takipleri yapılmış, bu müracaat ve takipler sonunda alacağın tahsil edilemeyeceği mahkeme kararı ile tespit edilmiş olması.
b) Kanaat verici bir vesikaya bağlaması gerekmektedir.
Kanaat verici: Bir vesika ifadesinden ödenmeyi imkânsız hale getirmiş hal ve sebepler sonucu ortaya çıkmış belgeler anlaşılmaktadır.
Belirtilen nedenler ile alacağın tahsil edilememesi halinde hesabın kapatılması için kambiyo müdürlüğünce yapılan yazışma örneklerinin muhasebe fişlerine eklemesi gerekir.
Uygulama: X AŞ’nin faaliyetleri aşağıdaki gibidir.
1) X AŞ 01/11/20.. tarihinde ABD’ de yerleşik X firması ile 100.000 Dolarlık (%18 KDV dahil) kredili tekstil ihracatı anlaşması imzalamıştır. Fatura 11/11/20.. tarihinde düzenlenerek ürünlerin ihracatı gerçekleştirilmiştir. Gümrük çıkış belgesinin düzenlendiği tarihte 1 Dolar =1,50 TL’dir.
2) İhracat bedelinin 70.000 dolarlık kısmı 30/11/20.. tarihinde X AŞ’nin Türkiye İş Bankasındaki döviz tevdiat hesabına yatırıldığı anlaşılmıştır. (1 Dolar = 1,52 TL)
3) İhracat bedeli bakiyesinin tahsili için (30 000 Dolar) X firmasına yazılı başvuruda bulunulmuştur. Yazılı talebe rağmen tahsilat gerçekleştirilememiştir. Bunun üzerine sözleşme gereği uluslar arası mahkemeye başvurarak icra takibi yapılmıştır. 1 Dolar = 1,50 TL
4) 30/12/20.. tarihinde uluslar arası mahkeme ithalatçı firmanın mal varlığının bulunmaması nedeni ile tahsilatın imkansız hale geldiğini X AŞ’ye tebliğ etmiştir. (1 Dolar = 1,51 TL)
5) X AŞ’nin zarar hesaplarına aktararak kapattığı Y firmasından olan 30.000.- Dolar tutarındaki alacağı 01/08/20.. tarihinde X firması tarafından ödemiştir. Tahsilâtın Detay AŞ’nin tevdiat hesabına yatırıldığı andaki döviz kuru 1 Dolar = 1,55 TL’dir.
İstenilen: X AŞ’nin ihracatını muhasebeleştiriniz.
1) X AŞ’nin ihracat kaydı
|
120 ALICILAR
|
150.000
|
|
|
601 YURT DIŞI SATIŞLAR
|
|
150.000
|
2) X AŞ’nin ihracat bedelinin 70.000 Dolarlık kısmını Detay AŞ’nin bankadaki hesabına yatırılması kaydı.
<table cellspacing="0" cellpadding="0" border="1" style="border-right: medium none; border-top: medium none; border-left: medium none; bor
