Mali Tablolar dersinin bu bölümünde Fon Akım Tablosunun tanımı ve içeriği , Fon Akım tablosu örneği, Fon Akım tablosunun düzenlenme amaç ve kuralları, Fon Akım tablosunun biçimsel yapısı ve Fon Akım tablosunda yer alan hesaplara ilişkin açıklamaları bulabilirisiniz.
Fon Akım Tablosu
İşletmenin belirli ber hesap döneminde sağladığı fon kaynaklarını ve bunların kullanım yerlerini gösteren mali bir tablodur. Bu tabloda fon kavramı para olarak kullanılabilir veya paraya çevrilebilir bütün finansal araçları kapsar. Geniş kapsamlı bir tablodur. Fon Akım Tablosu bir işletmenin yatırım ve finansman faaliyetlerini, dönem içindeki finansal durumdaki değişiklikleri kapsar. İşletmenin fon yönetimi, yatırım ve finansman politikası hakkında bilgi verir.
Fon Akım tabloları karşılaştırmada kolaylık ve anlam birliğı sağlamak amacıyla aşağıdaki özet tek düzen form şeklinde düzenlenir.
FON AKIM TABLOSU
FON KAYNAKLARI
FAALİYETLERDEN SAĞLANAN KAYNAKLAR
Olağan Kâr
Amortismanlar (+)
Fon çıkışı gerektirmeyen diğer giderler (+)
Fon girişi sağlamayan gelirler (-)
OLAĞANDIŞI FAALİYETLERDEN SAĞLANAN KAYNAKLAR
Olağandışı Kar
Fon çıkışı gerektirmeyen diğer giderler (+)
Fon girişi sağlamayan gelirler (-)
DÖNEN VARLIKLAR TUTARINDAKİ AZALIŞLAR
DURAN VARLIKLAR TUTARINDAKİ AZALIŞLAR
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARDAKİ ARTIŞLAR
UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLARDAKİ ARTlŞLAR
SERMAYE ARTIRIMI
HİSSE SENETLERİ İHRAÇ PRİMLERİ
FON KULLANIMLARI
FAALİYETLE İLGİLİ KULLANIMLAR
Olağan Zarar
Amortismanlar (-)
Fon çıkışı gerektirmeyen diğer giderler (-)
Fon girişi sağlamayan gelirler (+)
OLAĞANDIŞI FAALİYETLERLE İLGİLİ KULLANIMLAR
Olağandışı Zarar
Fon çıkışı gerektirmeyen diğer giderler (-)
Fon girişi sağlamayan gelirler (+)
ÖDENEN VERGİ VE BENZERLERİ
ÖDENEN TEMETTÜLER
DÖNEN VARLIKLAR TUTARINDAKİ ARTIŞLAR
DURAN VARLIKI.AR TUTARINDAKİ ARTIŞLAR
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARDAKI AZALIŞLAR
UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLARDAKİ AZALIŞLAR
SERMAYEDEKİ AZALIŞLAR
Faaliyetlerden sağlanan kaynaklar veya kullanımlar, olağan faaliyetler neticesinde elde edilen kâr ve zararların farkından oluşan olağan kâr veya olağan zarardır. Bunlara parasal olmayan (fon hareketi sağlamayan) amortismanlar, fon çıkışına neden olmayan giderler ilave edilir, fon girişi sağlamayan gelirler çıkarılır.
Fon Akım Tablosu, hangi dönem için düzenleniyorsa o dönem ve bir önceki dönem karşılaştırmalı bilanço kalemlerindeki artış ve azalıştan, bir önceki dönem kârından dağıtılan kâr payları ve ödenen vergilerden, o dönemin kâr veya zararından faydalanılarak düzenlenir.
Fon Akım Tablolarının Düzenlenme Amacı
Fon akım tablolarının düzenlenme amacı, bir işletmenin yatırım ve finansman faaliyetlerini ve dönem içindeki finansal durumdaki değişikliklerini kapsayan bilgilerin, mali tablo kullanıcılarına sunulmasıdır. Tablolar, işletmenin nakit veya işletme Sermayesini doğrudan etkileyen finansman ve yatırım faaliyetlerinin bütün önemli yönlerini açıklayarak;
- İşletmenin dönem boyunca faaliyetlerden sağladığı fonları, yatırım ve finansman faaliyetlerini özetler,
- Dönem boyunca finansal durumda meydana gelen değişiklikIeri açıklar.
Fon Akım Tablolarının Düzenlenme Kuralları
- Fon akım tabloları, temel mali tablolar ile birlikte sunulur. Bu tablolar, gelir tablosunun sunulduğu her dönem için, cari dönem ve önceki dönem verilerini içerecek biçimde düzenlenir.
- Fon akım tabloları düzenlenirken fon kavramının hangi anlamda kullanıldığı açıkça belirtilir.
- Fon akım tablolarında, olağan faaliyetlerden sağlanan veya faaliyetlerde kullanılan fonlar, diğer fon kaynak ve kullanım yerlerinden ayrı başlıklar altında sunulur. Böylece işletmenin fon yaratma gücünün ne olduğu veya faaliyetlerinde ne ölçüde fon kullanıldığı ortaya konulur.
- İşletmenin normal olağan faaliyetleri dışında kalan olağandışı işlemlerden elde edilen fonlar veya kullanılan fonlar, fon akım tablosunda; önemli tutarlarda olmaları durumunda olağan faaliyetlerden sağlanan veya kullanılan fondan ayrı bir başlık altında sunulur.
- Bazı finansal işlemler, bir tür varlığın diğer bir varlık türüyle değiştirilmesi biçiminde ortaya çıkar. Böyle bir durum işletmenin finansman ve yatırım faaliyetinin bir parçası olduğu için, fon akım tabIosunda yer alır. Bu tür işlem ömek olarak tahvil borcuna karşılık hisse senedi verilmesi gösterilebilir.
- Fon akım tablolarından amaçlanan yararın sağIanabilmesi için her türlü işlemin finansman ve yatırım yönleri ayrı ayrı açıklanır. Örneğin, bir duran varlığın satın alınmasından doğan fon çıkışları ayrı, satılmasından doğan fon girişleri ayrı ayrı açıklanır veya bır tahvil ihraç edilerek bir varlık alınmışsa; ihraç edilen tahviller ayrı, satın alınan varlıklar ayrı açıklanır.
- Her işletme veya işletmeler topluluğu, içinde bulunduklan koşullara göre fon akım tablolarını en fazla bilgiyi içerecek biçimde düzenler.Fon akım tablosu, net yönteme göre düzenlenir ve olağan kardan başlanıp, dönem içinde fon hareketine neden olmayan gelir ve giderlere ait bilgiler verilerek düzeltmeler yapılır.Nakit akım tablosu ise, brüt yönteme göre düzenlenir ve dönem içinde fon sağlayan gelirler ayrı, fon hareketine neden olan maliyet ve gider unsurları ayrı gösterilir.
- Fon hareketine neden olmayan, yalnızca hesaplar arasında yapılan aktarmalar dolayısıyla hareket gösteren hesaplar, fon akım tablolarında yer almaz.
Fon Akım Tablolarının Biçimsel Yapısı
İşletmeler, fon akım tablolarının bir örnekliğini sağlayarak karşılaştırmalarda kolaylık sağlamak ve anlam birliği oluşturmak amacıyla ek formlardaki biçimde düzenlerler.
Fon Akım Tablolarında Yer Alan Kalemlere İlişkin Açıklamalar
Fon Kaynakları
- Faaliyetlerden Sağlanan Kaynaklar: Bu başlıkta işletmenin olağan faaliyetlerinden sağlanan net kaynak tutarı gösterilir.
Bu kalemin hesaplanmasında, gelir tablosundaki olağan kar bir fon kaynağı olarak dikkate alınır. Bu tutara, karın oluşumuna etki eden ancak, gerçek anlamda bir fon hareketi sağlamayan giderler eklenir, fon hareketi sağlamayan gelirler ise indirilir.
Fon çıkışı gerektirmediği için eklenmesi, gereken giderler; amortismanlar, karşılıklar ve gelecek aylara ait giderlerin döneme ilişkin paylarıdır. Olağan karı olumlu etkilemekle birlikte fon girişi saylamayan gelecek aylara ait gelirlerin bu döneme ilişkin payları ve konusu kalmayan karşılıklar bu kardan indirilir.
- Olağandışı Faaliyetlerden Sağlanan Kaynaklar: Bu grupta, işletmenin süreklilik göstermeyen olağandışı işlemlerinden dolayı sağladığı net fon tutarı gösterilir.
Olağandışı gelir ve karlar ile olağandışı gider ve zararlar arasındaki pozitif farkı gösteren olağandışı kara, fon çıkışı gerektirmeyen kalemler eklenir ve fon girişi sağlamayan kalemler bu kardan indirilir.
Duran varlık satışlarından sağlanan kaynağın satış tutarı üzerinden fon akım tablosunda yer alması gerektiğinden, olağandışı gelir ve karlara kaydedilen duran varlık satış karı veya zararının gerekli düzeltmeyi yapmak üzere, olağandışı kara; duran varlık satış zararı eklenir ve duran varlık satış karı ise indirilir.
- Dönen Varlıklar Tutarındaki Azalışlar: Dönen varlıkların brüt tutarında ortaya çıkan azalışları ifade eder.
- Duran Varlıklar Tutarındaki Azalışlar: Duran varlıkların tutarındaki azalışlar da bir fon kaynağıdır. Duran varlık satışından sağlanan kaynaklar satış tutarı üzerinden tabloda gösterilir.
- Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklardaki Artışlar: Bilançolardaki borç ve gider karşılıkları dışında, kısa vadeli yabancı kaynak kalemlerindeki artışları gösterir.
- Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklardaki Artışlar: İşletmenin bilançoda yer alan borç ve gider karşılıkları dışında, uzun vadeli yabancı kaynak artışlarını ifade eder.
- Sermaye Artırımı: İşletmenin sermayesinde dış kaynaklardan sağlanan artış tutarlarını ifade eder.
- Hisse Senetleri İhraç Primleri: Cari dönemle ilgili ihraç primi tutarları da bir fon kaynağıdır.
Fon Kullanımları
- Faaliyetlerle İlgili Fon Kullanımı: İşletmenin dönem faaliyetini zararla kapatması halinde bu zarar tutarı bir kaynak kullanımıdır.
Fon çıkışı gerektirmeyen giderler, olağan zararı azaltır. Buna karşılık, fon girişi sağlamayan gelirler, olağan zararı artırır. Bu ekleme ve indirimler sonucunda pozitif bir tutarın ortaya çıkması durumunda; söz konusu tutar, fon kaynağı olarak dikkate alınır.
- Olağandışı Faaliyetlerle İlgili Kullanımlar: Olağandışı gelir ve karlar ile olağandışı gider ve zararlar arasındaki negatif fark, olağandışı zararı ifade eder. Bu olağandışı zarara, fon çıkışını gerektirmeyen kalemlerin eklenmesi ve fon girişi sağlamayan kalemlerin indirilmesi sonucunda bulunan negatif fark olağandışı faaliyetlerle ilgili fon kullanımıdır. Bu farkın pozilif bir tutar olması durumunda, fon kaynağı olarak dikkate alınması gerekir.
- Ödenen Vergi ve Benzerleri: Bir önceki dönem karından ödenen kurumlar ve gelir vergileri ile diğer kesinti kalemlerini gösterir.
- Ödenen Temettüler: Bir önceki dönem karından pay sahiplerine ve diğer kişilere ödenen temettüler ve yedeklerden dağıtılan temettüleri ifade eder.
- Dönen Varlıkların Tutarındaki Artışlar: İşletmenin dönen varlıklarının brüt tutarında meydana gelen artışları ifade eder.
- Duran Varlıkların Tutarındaki Artışlar: Yeniden değerlemeden kaynaklananlar dışında, duran varlıkların brüt tutarında ortaya çıkan artışları içerir.
- Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklardaki Azalışlar: İşletmenin borç ve gider karşılıkları dışında, kısa vadeli yabancı kaynak kalemlerindeki azalışları ifade eder.
- Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklardaki Azalışlar: İşletmenin borç ve gider karşılıkları dışındaki, uzun vadeli yabancı kaynaklarında ortaya çıkan azalışları ifade eder.
- Sermayedeki Azalış: İlgili mevzuat uyarınca sermayede yapılan indirim tutarlarını ifade eder.
