GİDER HESAPLARI

 

Tekdüzen muhasebe sisteminde gelir tablosunda işletmenin mal ve hizmet üretimi ile ilgili masraf ve maliyetleri dışında yer alan giderler FAALİYET GİDERLERİ, DİĞER FAALIYETLERDEN DOĞAN OLA­ĞAN GİDER VE ZARARLAR, FİNANSMAN GİDERLERİ, OLAGAN­DIŞI GİDER VE ZARARLAR olarak gruplandırılmıştır.

 

Faaliyet Giderleri; Araştırma ve Geliştirme Giderleri, Pazarlama Sa­tış ve Dağıtım Giderleri ve Genel Yönetim Giderlerinden oluşmaktadır.Finansman Giderleri; Kısa Vadeli ve Uzun Vadeli Borçlanma Gider­lerinden, Olağan gider ve zararlar işletmenin faaliyeti sırasında sıkça ortaya çıkan Komisyon Giderleri, Karşılık Giderleri, Menkul Kıymet Satış Zararları, Kambiyo Zararları, Reeskont Faiz Giderleri gibi gider­lerden meydana gelmektedir. Olağandışı gider ve zararlar ise Önceki Dönem Gider ve Zararları ile işletmenin her zaman karşılaş­madığı Duran Varlık Satış Zararları, Kanunen Kabul Edilmeyen Gider­ler gibi Diğer Olağandışı Gider ve Zararlardan oluşur.

 

Giderler meydana geldiklerinde borçlu olarak kaydedilirler.Gider hesapları düzeltme işlemlerinde, envanter işlemlerinde hesabın ka­patılmasında alacaklandırılırlar.

 

Tekdüzen Muhasebe Sisteminde gider hesapları 7-A ve 7-­B'ye göre sınıflandırılabilmektedir. Ek mali tabloları düzenlemek zorunda olan işletmeler 7-A'ya göre maliyet ve gider hesaplarını açmak zorundadırlar. Ek mali tabloları düzenlemek zorunda olmayan küçük işletmeler 7-B'ye göre maliyet ve gider hesaplarını kullanabilirler.

 

Ticaret İşletmelerinde 7-A'ya göre;

 

750 ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ

760 PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ

770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ

780 FİNANSMAN GİDERLERİ

753 KOMİSYON GİDERLERİ

654 KARŞILIK GİDERLERİ

655 MENKUL KIYMET SATIŞ ZARARLARI

656 KAMBİYO ZARARLARI

657 REESKONT FAİZ VE GİDERLERİ

659 DİĞER GİDER VE ZARARLAR

681 ÖNCEKI DÖNEM GİDER VE ZARARLARI

689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR

 

hesapları kullanılacaktır.

 

7-B'ye göre ise:

790 İLK MADDE VE MALZEME GİDERLERİ

791 İŞÇİ ÜCRET VE GİDERLERİ

792 MEMUR ÜCRET VE GİDERLERİ

793 DIŞARDAN SAĞLANAN FAYDA VE HİZMETLER

794 ÇEŞİTLİ GİDERLER

795 VERGİ, RESİM VE HARÇLAR

796 AMORTİSMAN VE TÜKENME PAYLARI

797 FİNANSMAN GİDERLERİ

 

hesapları kullanılır.

 

                7-A'ya göre maliyet ve gider hesapları fonksiyonel ayırıma tabi tutulmuştur. 7-B de ise giderler gider çeşitlerine göre ayırıma tabi tutulmuştur. Örnek olarak 7-A'ya göre GENEL YÖNETİM GİDERLERİ içinde yer alan idari personel ücretleri, kira, elektrik, yakıt, kırtasiye gibi masraflar 7-B'de gider çeşitlerine göre farklı hesaplar altında toplanacaktır. İdari personel ücretleri 792 kodlu hesapta; kira, elektrik,yakıt gibi masraflar 793 kodlu hesapta; kırtasiye giderleri 794 kodlu hesapta yer alacaktır.

                Dönem sonunda gelir tablosu düzenlenirken de giderler gelir tablosunda fonksiyonel ayırıma göre yer aldığından giderlerin 7-B'ye göre muhasebeleştirilmesi durumunda bunların tekrar fonksiyonel ayırıma tabi tutulması gerekecektir.

Örnek Kira Ödemesi;

 

                ^{___________________________________}               _/              ^{_________________________________}
                770 GENELYÖNETİM GİDERLERİ                2.500                                                                                    

                                360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR                                          550
                                100 KASA                                                       1.950                                ^{___________________________________}               _/              ^{_________________________________}

 
Ödenecek Vergi ve Fonlar, kira tutarının % 20'si oranında Gelir Vergisi Kesintisi ve onun % 10'u oranında hesaplanan fondur. Bunlar işyeri sahibi namına kesilerek gelecek ayın yirmisine kadar muhtasar beyanname ile yatırılacak vergi olduğundan bir borç hesabıdır.

          Kira gideri fatura karşılığı ödenirse:

 

^{___________________________________}               _/              ^{_________________________________}
770  GENEL YÖNETİM GİDERLERİ                                 2.500
191  İNDİRİLECEK KDV                                         450
                        100  KASA                                                      2.950
^{___________________________________}               _/              ^{_________________________________}

             Kırtasiye Giderlerinin "Genel Yönetim Giderleri" hesabında  muhasebeleştirildiğini kabul edersek:

^{___________________________________}               _/              ^{_________________________________}   
770  GENEL YÖNETİM GİDERLERİ                                            900
191  İNDİRİLECEK KDV                                          162
                100  KASA                                                      1.062
^{___________________________________}               _/              ^{_________________________________}

 

şeklinde yevmiye maddesi yazılacaktır. Genel Yönetim Giderleri ile ilgili yardımcı defter tutulup bu hesabın ayrıntısı bu defterden takip edilebilir. 

Gider hesaplarının dönemsellik prensibine göre dönemsonunda gerçekleşen  kısmının tesbit edilip, gelecek dönem­lere ait kısımlarının gider hesabından düşülmesi ve "180. GELECEK AYLARA AİT GİDERLER" ve “280.GELECEK YILLARA AİT GİDERLER” hesaplarına aktarılarak aktifleştirilmesi gere­kir.