Maddi Duran Varlık Yenileme Fonu

Satılan sabit varlığın yenilenmesi işin mahiyetine göre gerekli gö­rülür veya bu hususta işletmeyi idare edenlerce karar verilmiş ve teşebbüse geçilmiş olursa bu durumda, satıştan ortaya çıkan kâr yenileme giderlerini karşılamak üzere pasifte geçici bir hesap olan "Yenileme Fonu" hesabında en fazla üç yıİ süre ile tutulabilir. Her ne sebeple olursa olsun bu şüre içinde kullanılmamış olan kârlar üçün­cü yılın vergi matrahına eklenir. Üç yıldan önce işin terki, devri veya işletmenin tasfiyesi halinde bu kârlar o yılın matrahına ilave edilir.

Yukardaki esaslar dahilinde yeni sabit varlığın iktisabında kulla­nılan kâr, yeni değerler üzerinden ayrılacak olan amortismanlara mahsup edillr. Bu mahsup tamamlandıktan sonra itta edilmemiş ola­rak kalan değerin amortismanına devam olunur.

Yangın, deprem, sel, su basması gibi afetler yüzünden tamamen veya kısmen hasara uğrayan amortismana tabi sabit varlıklar için alı­nan sigorta teminatı bunların net defter değerinden fazla veya eksik olduğu takdirde fark kar veya zarar hesabına geçirilir.

Aynı şekilde, satıştan doğan karlar gibi tazminat karları da sabit varlıkların yenilenmelerinin gerekliliği durumunda "Yenileme Fonu" na aktarılabilirler.

Yenilenmek amacıyla bir sabit aktif satıldığında yevmiye kaydı şu şekilde olacaktır.

^{___________________________}       _/        ^{______________________________}

100  KASA                        11.700
       257   BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR                          6.400
                      253 TESİS MAKİNA VE CİHAZLAR                     12.000

                      391 HESAPLANAN KDV                           1.100

                     549 ÖZEL FONLAR                                                    5.000
       ^{____________________________}         _/           ^{_______________________________}

                Satılan makine yerine bir makine alındığında alınan makineyle ilgili amortisman kaydı ise:

                ^{____________________________}          _/         ^{_______________________________}                       
                549                ÖZEL FONLAR                                                           900
                                257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR                                    900
^{____________________________}          _/         ^{_______________________________}

 Yukardaki 900 TL. rakamı yeni alınan makinanın amortisman gideri tutarıdır. Yenileme fonu tükeninceye kadar gider hesabı yerine Özel Fonlar hesabı borçlandırılır. Sabit Aktif Yenileme Fonu itfa olduktan sonra ka­lan amortisman payları Amortisman giderlerine yazılabilecektir.

VUK'nun mükerrer 298. maddesine göre yeniden değerlenmiş sabit aktlflerin satılması durumunda bu sabit aktiftere ait "Yeniden Değerleme Fonları" satış kârının tesbitinıie aynen birikmiş amortismanlar gibi işlem görür.

Üç yıl içinde yeni sabit varlık alınmadığı takdirde sabit varlık ye­nileme fonu bir gelir olarak (679. DİĞER OLAĞANDIŞI GELİR VE KÂRLAR) gelir tablosuna aktarılır.